Yalan dünyada yalansız yaşamak mümkün mü?
Hiç yalan söyler misiniz? Günde kaç kez yalan söylersiniz? En çok kime yalan söylersiniz?
Kimse yalan söylediğini kabul etmez. Etrafınızda kime sorsanız çoğunluk yalandan ve kendisine yalan söylenilmesinden nefret ettiğini söyler.
Yalanlar, masum yalanlar ve masum olmayan yalanlar olarak ikiye ayrılıyor. Masum yalanlar aslında hayatımızı kolaylaştıran ve güzelleştiren yalanlar. Eğer hayatımızda hiç yalan olmasaydı inanın çok daha çekilmez bir hayatımız olurdu. (Bu konuda 2009 yılı yapımı "Yalanın İcadı" konulu (The Invention of lie) filmi izlemenizi tavsiye ederim)
Masum yalanlar kişiye zarar vermeyen, kimseyi incitmeyen sosyalleşmeyi artıran yalanlardır. İş hayatında aktif çalışan bir insanın günde ortalama 50-60 masum yalan söylediği tespit edilmiş. Asosyal insanlar da 10 civarı yalan söylüyor. En basitinden her nasılsın sorusuna herkes otomatikman "iyiyim" der. Acaba gerçekten iyi miyiz? Mesela bu nezaket gereği söylenen masum yalandır. Kendimizi ve etrafımızdakileri gün boyunca motive etmek için de birçok yalan söyleriz.
Bir de karşı tarafa zarar vermek, onu aldatmak amacıyla kötü niyetle söylenen masum olmayan yalanlar vardır. Bu yalanları anlamak için uzmanlar, psikologlar, emniyet mensupları yıllarca insanların davranışlarını, mimiklerini ve beden dilini gözlemleyerek bazı sonuçlara ulaşmışlardır. Bu davranışı sergileyenlerin %100 yalan söylediğini söyleyememekle birlikte yalan söyleme olasılıklarının çok yüksek olduğunu söyleyebiliriz.
Karşımızdaki kişinin bize yalan söylediğini bakın nasıl anlarız....
- Yalanı söyleyen kişi karşı tarafa göz kaçırmadan bakmaya devam eder. Çünkü söylediği yalana karşı tarafın ne tepki verdiğini, inanıp inanmadığını gözlemlemek ister.
- Yalan söyleyen kişi gözlerini normalden daha çok kırpar.
- Yalan söyleyen kişi genelde ensesine daha sık dokunur.
- Yalan söyleyen kişi söyleyeceği yalanı kurgular ve ezberler. Yalanı yakalamak istiyorsanız olayı tersten anlattırın, o zaman zorlanacaktır. Polisler genelde bu taktiği kullanır.
- Yalan söyleyen kişi inandırmak için konuşmasında olması gerekenden daha fazla detayı anlatır.
- Yalan söyleyen kişinin beden dili tersine işler. Hayır derken evet der gibi başını sallar, evet derken kafasını hayır gibi sağa sola sallar.
- Yalan söyleyen kişi seri katil, tecavüzcü ise beden dili daha donuk ve ifadesizdir.
- Yalan söyleyen kişi dolandırıcılık, gasp suçlusu ise yalan söylerken üst bedeni daha hareketlidir.
- Hazırlıksız yalan söylediğinde aynı anda el becerisi gerektiren iş yapamaz, sürahiden su bile düzgün dökemez.
- Yalan söyleyen kişinin anlattıklarının tamamı yalan olmaz. Söylediği 3-4 konu kesin doğrudur. Yalanını doğru kazıklarına bağlar. Doğru bilgilerin arasınan yalanını gizler. Kesin doğruları netleştirirseniz yalanını daha kolay bulursunuz.
- Yalan söyleyeceğini tahmin ettiğiniz kişiye konuşmadan önce «Dürüstlük senin için nedir? Dürüst insan nasıl olur» diye soru sorun. Kişinin bilinçaltına dürüstlükle ilgili mesaj yollanmış oluyor ve bu soruyu cevaplayan kişi daha zor yalan söylüyor.
Yalan söylemek öyle kanıksanmıştır ki hemen her dilde "Doğruyu söylemek gerekirse" diye bir cümle kalıbı vardır. Her zaman doğruyu söyleyemesek de yalan söylemek zorunda kalmayacağınız bir hayat diliyorum sizlere...
Özlem Şenkoyuncu
