Esra TALU: Her girişimci kendi hikayesini yazar

Merhaba Esra Hanım. Siz Türkiye'nin ilk dijitalde çalışmaya başlayan kadın girişimcilerindensiniz. Sohbetimize sizi tanıyarak başlayabilir miyiz?

Merhabalar. 1968 yılında İstanbul'da doğdum. 1989 yılında mezun olduğum Ecole Française d'İstanbul Lisesi'nden Baccalaureat Technologique, Techniques Commerciales G3 diploması aldım. 1989 yılında Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü'ne devam ettim. 1993 yılında İsviçre'nin Lugano şehrinde, Franklin University'den Uluslararası İlişkiler Bölümü'nden mezun oldum ve aynı üniversitenin İtalyan Dili ve Edebiyatı Bölümü'nden ön lisans diplomamı aldım. İş hayatına 1993 yılında Boyut Yayın Grubu'nda editör olarak başladım. 1993-1997 yıllarında HT Chemicals Inc. de Pazarlama ve İletişim Müdürü olarak çalıştım. 1999-2014 yıllarında Türkiye'nin ilk e-ticaret sitelerinden DEPPO'nun kurucu ortağıyım ve kuruluştan itibaren genel müdür olarak 15 sene görev yaptım. 2014 yılından bu yana merkezi USA/Miami'de bulunan aile şirketi Talu Worldwide'da uluslararası yatırımlardan sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapmaktayım.  2018-2019 yıllarında merkezi San Francisco'da bulunan ve dünyanın en büyük Melek Yatırımcı Ağı olan Keiretsu Forum'un Türkiye Başkanı olarak görev yaptım. 2014'den bu yana teknoloji ve yatırım konularında yerli ve yabancı start-up ve scale-up şirketlere, kurumsal ve bireysel yatırımcılara danışmanlık vermekteyim. Uzmanlık alanım start-up şirketlerin kurulumu ve yönetimidir. Merkezi İstanbul'da bulunan, Dubai, Tel Aviv ve San Jose'de irtibat ofisleri olan GoGlobal'i 2019 yılında Tara Lutman ile ortak kurdum. Endeavor Türkiye üyesiyim. 2018'den bu yana İsrail'in en büyük melek yatırımcı ağı; Club 100 Plus ve Keiretsu Forum İsrail'e yatırım danışmanlığı yapmaktayım. Arya Women Investment Platform Yönetim Kurulu Üyesi ve Yatırım Komitesi başkanlığını yürütmekteyim. İstanbul Ekonomi Zirvesi'nde İcra Kurulu üyesiyim.  İstanbul Bilgi Üniversitesi yüksek lisans enstitüsünde eğitim görevlisiyim. LITE yüksek lisans programında Teknoloji, İnovasyon ve Girişimcilik konularında dersler vermekteyim. İleri derecede İngilizce, Fransızca ve İtalyanca konuşmaktayım ve iki çocuk annesiyim.

Hem girişimcilik hem de yatırımcılık serüveniniz var. Öncelikle bizleri okuyan kadın girişimcilere ya da girişimci olmak isteyenlere tavsiyeleriniz neler?

             Girişimcilik sadece niyet ile olunan bir şey değil onu çok net söyleyebilirim. Girişimcilik önce kafada başlayan ve zamanla zihinde şekil bulan bir hayata bakış hali. Bu zihniyetin içinde yüksek dozda heyecan, tutku, azim, kararlılık, sabır ve tabi ki hırs barındıran bir bedende hayat bulması çok önemli. 21. yüzyıl iş yapma şekillerimizi kökten değiştirdi. Değiştirmeye de devam edecek. Yeni 'normal'lere uyum sağlamaya uğraştığımız şu günlerde girişimci adaylarının çok dikkatli gözlem yapmalarını öneririm. Etraflarındaki değişiklikleri iyi analiz ederlerse yine insan ve çevre odaklı bu yeni düzenin doğuracağı ihtiyaçları fark edebilirler. Sonrasında bunlara üretecekleri çözümler ile geleceğin işlerini şekillendirebilirler. Kısaca yaratıcı, inovatif, insan ve çevre odaklı düşünmelerini tavsiye ederim. Her zaman önce Problem nedir onu tanımlamak ile başlamalılar. Sonrasında o probleme nasıl bir çözüm ile yaklaştıkları çok önemli.   

Ülkemizde girişimcilik adının anılmadığı bir dönemde siz en zor alanlardan biri olan e-ticaret alanında büyük bir başlangıç yaptınız. Bu süreçte öğrendiğiniz en önemli şey neydi?

         Aslında Girişimcilik çok temel bir kavram. 90'lı yıllarda yeni olan Teknoloji Girişimciliği idi. Hem Kadın hem de Teknoloji Girişimcisi olmak ve de bunu Türkiye'de yapmak başlı başına bir maceraydı diyebilirim. Dijital kitabım Hikayesi Girişim'de detaylı bir şekilde anlattım 15 senelik bu eşşiz macerayı. Bu süreçte o kadar çok şey yaşadık ve deneyimledik ki zaten bu sebeple bir kitapta toplama ihtiyacı duydum. Ancak şunu çok net söyleyebilirim; hayatta yaşadığınız her tecrübe ileride yanınıza kar kalıyor. Ben hep böyle bakmayı tercih ettim ve hiç bir zaman olumlu ya da olumsuz tecrübelerimi  vakit kaybı olarak görmedim. Girişimcilik adına öğrendiğim en önemli şey ekip olmaktı. Fikir onu hayata geçirebilecek ve istikrarlı bir şekilde büyütecek bir lider ve ona inanan/güvenen bir ekip olmadan hiç bir şey ifade etmiyor onu çok net anladım. Azim çok çok önemli. Hedef koymak daha da önemli. Hedefleri olmayan bir girişim sele kapılmış kontrolsüz sürüklenen bir dal parçasına benzer. Önüne ilk çıkan engele takılır kalır. Hedefler planlı olmanıza yardımcı olur. Karşınıza çıkabilecek tüm engel ve zorluklara karşı yapılmış iyi bir plan bir girişim için en değerli varlıktır. 

Kadınların sivil toplum kuruluşlarında yaptıkları çalışmalar ile ilgili neler düşünüyorsunuz? Siz hangi derneklere üyesiniz?

Öncelikle ben herhangi bir derneğe ya da sivil toplum örgütüne üye değilim. Ancak Türkiye'de kurulmuş eğitim ve kadın odaklı bir çok sosyal girişime destek veriyorum. Gençlerle aram çok iyidir. Üniversitelerde özellikle Girişimcilik ile ilgili düzenledikleri aktivitelere mümkün olduğunca katılırım, destek veririm. Hem kişisel bazda hem de kurucusu olduğum son girişimim GoGlobal üzerinden her zaman destek oluyorum. Kadının iş hayatına kazandırılması ve fırsat eşitliği diğer bir misyonum. Bu konuda hep çok faal oldum. Bugünlerde Arya Women Investment Platform'da Yönetim Kurulu Üyesi'yim ve Yatırım Komitesi Başkanlığı yapıyorum. Genç kızlara rol model olabilmek gibi gönüllü çalışmalarım var. Kariyerimin 25 yıldan fazlasında hep genç kadınlara yol gösterici olmak için çabaladım. Yollarını açmaya, cesaret vermeye ve desteklemeye devam ediyorum. Edeceğim. 

Melek yatırımcı kelimesi hayatımıza girdiğinden beri herkes projelerini değerlendirmek konusunda umutlanmaya başladı. Projesine güvenen bir girişimci adayı melek yatırımcıya gelmeden önce sizce projesini hangi aşamalardan geçirmeli. Bir kontrol listesi verebilir miyiz onlara?

Öncelikle projelerini ticarileştirmeleri gerekir. Melek Yatırımcılar ticarileşmiş işlere yatırım yaparlar. Sadece yatırım yapmakla kalmaz yatırımlarının değer kazabilmesi için tecrübe ve birikimlerini de girişimlere aktarırlar. Fikir aşamasındaki projeler için Kuluçka Merkezleri'ni tavsiye edebilirim. 

Artık herkes dijitalde iş yapmak gerektiğini konuşuyor. Özellikle pandemi süreci buna daha da dikkat çekti. Siz bu konuda çalışma yapmak isteyenlere neler önerirsiniz?

         İş yapma şekillerinin 21. yüzyıl itibariyle net bir şekilde değiştiği zaten aşikar. Pandemi bu değişimi daha da hızlandırdı demek doğru olur. Ancak dediğim gibi dijitalleşmek sadece para ile olacak bir şey değil. Bir şirketin A dan Z'ye tüm kadrolarında benimsenmesi gereken bir olgu. Bunun içinde işe öncelikle anlamakla başlayabiliriz. Dijitalleşme şirketler için ne ifade eder? Bu konularda online'da seçici davranıp kaliteli eğitim programlarını takip etmek mümkün. Eğitim ilk şart. Uygulama kısmı bir miktar sancılı geçse de bu işin geri dönüşü yok. 

Bizi okuyan gençler de var, size göre geleceğin mesleklerinde ilk üç sıralama ne olacak?

Geleceğin işlerinde sıralama yapmak istemem çünkü çoğu daha henüz bilinmiyor muhtemelen. Ama şunu söyleyebilirim; teknoloji ile ilintili olan her şey gelecek için iyi bir yatırım olacaktır. Teknolojinin ön plana çıkardığı Data yani Veri Analizi bence çok ama çok önemli ve git gide bu alanda tecrübesi olan herkese çok ihtiyaç olacak. Yaratıcılık çok önemli. Yaratıcı beyinlere çok ihtiyaç var. Gençlere en çok özgün ve yaratıcı olmalarını tavsiye ederim. Ve tabi ki büyük düşünmelerini. Ceplerindeki para kadar değil dokunabilecekleri insan kadar büyük düşünsünler. Gelecek insan ve çevre odaklı her fikrin kazanacağı bir yere doğru sürüklüyor bizi. 

Okuyucularımıza son olarak vermek istediğiniz bir mesajınız var mı? 

Her anınızın tadını çıkarmaya bakın. Sakın acele etmeyin. Üniversitedeyseniz doya doya tadına varın. Mümkün olduğunca farklı alanlarda kendinizi geliştirin. Öğrenmeye açık olun. Merak edin. Araştırın. Sosyal olun. İlk işinizde çalışıyorsanız her saniyesini iyi değerlendirin. Deneyimleyin. Network edinin. İş değiştirmekten korkmayın. Ne yapmak istemediğinize faydası olacaktır. Yapmak istediğiniz işi bulduğunuzda da kimsenin sizi vazgeçirmesine izin vermeyin. Kendiniz olun. Olmadığınız karakterlere bürünmeye çalışmayın. Eleştirilere açık olun ama kendinize inanın. Her girişimci kendi hikayesini yazar. Hikayenizin tadını çıkarın.