Çalışanların işten ayrılma durumlarında en büyük güvencesi olan kıdem tazminatında pek çok detay bilinmiyor. Normal şartlarda işverenin çalışanı işten çıkardığı durumlarda ödendiği bilinen kıdem tazminatında bazı istisnai durumlarda çalışan kendi rızasıyla bile iş akdini feshetse ödeme alabiliyor.
KIDEM TAZMİNATI NASIL BELİRLENİYOR?
Konuyla ilgili merak edilenleri milliyet.com.tr’ye açıklayan Yeminli Mali Müşavir ve Ekonomist Muhammet Bayram şu ifadeleri kullandı: “Kıdem tazminatı iş hayatında çalışanların haklarını korumak adına ödenen bir tazminattır. Bu tazminat kişinin iş yerinde çalıştığı süreye bağlı olarak en düşük ve en yüksek ücretlerden kendisine ödenen bir hak ediştir. Normal şartlarda iş kanununa tabi olan kişiler tazminat alabiliyor. Kıdem tazminatı kişinin 1 yıl bir işte çalışmasıyla birlikte hak edilen tutardır.
‘KIDEM TAZMİNATI GİYDİRİLMİŞ BRÜT ÜCRET ÜZERİNDEN ALINIR’
Kıdem tazminatı kişinin giydirilmiş brüt ücreti üzerinden alınır. Burada giydirilmiş brüt ücret şudur: Kişinin aylık olarak almış olduğu eline geçen maaşla birlikte kendisine rutin bir şekilde ya da düzenli olmasa da 2-3 ayda bir verilen giyim yardımları, yakacak yardımı vb. nakdi veya madden verilen tüm bedeller kişilerin giydirilmiş ücretine dahil olunması gerekiyor. Yol ücreti ve yemek ücretinin giydirilmiş ücrete dahil edilmesi gerekiyor. Eğer bu ödemeler çalışanın bordrosunda kayıtlıysa hak edilmiş olur.
EN DÜŞÜK VE EN YÜKSEK TAZMİNAT TUTARI NE KADAR?
Kıdem tazminatında taban tutar brüt asgari ücret kadardır yani 20 bin 2 TL’dir. Tavan tutarı 41 bin 200 TL’dir. Taban tutar asgari ücrete göre belirleniyor. Tavan tutar da memur maaş katsayılarına göre belirlenen bir tutardır.
HANGİ DURUMLARDA ÇALIŞAN KENDİ İSTEĞİYLE TAZMİNAT ALABİLİYOR?
Bunlar arasında en bilineni evliliktir. Evlilik yolu ile işten ayrılan bir kişi evlendikten 1 yıl içinde kıdem tazminatı alabilir. Bunun yanında çalışanların haklı bir nedenle iş akdini feshetmesi gerekir. Emeklilik, prim gününü doldurma, işe başlandıktan sonra iş yerinin taşınması, tehlikeli bir iş kolunda çalışma yapmak. Eğer işe başladıktan sonra tehlike durumu ortaya çıktıysa iş sağlığının tehlikeye girilmesi halinde çalışan bunu öne sürebilir. Mobbing, işin bir haftadan fazla durması durumlarında da çalışan sözleşmesini haklı olarak feshedebilir. Haklı fesih durumlarında kıdem tazminatına hak kazanılır.
HAKLI FESİH DURUMUNDA NE YAPILMALI?
Bu mutlak suretle ihtarname yoluyla yapılmalıdır. Artık arabuluculuk kanunu söz konusu. Arabuluculuk üzerinden işten ayrılma durumları tespit edilebiliyor.
10 YILLIK BİR ÇALIŞAN EN FAZLA NE KADAR KIDEM TAZMİNATI ALABİLİYOR?
10 yıllık bir çalışan işten ayrılması durumunda 410 bin TL kıdem tazminatı alabilecek diyebiliriz.
Kıdem tazminatı tavanı memur ücretlerindeki katsayılara göre belirleniyor. Memur ücretlerinin artmasıyla belirlenecek bir tutardır. Kıdem tazminatı tabanı da asgari ücrete yapılacak artışa göre yükselecektir.
YÜKSEK KIDEM TAZMİNATI ALMAK İÇİN YENİ YIL BEKLENMELİ Mİ?
Bu yıl kıdem tazminatı tutarı 41 bin TL, ancak birçok ücret bu tutarı aşmış durumda. Kıdem tazminatı üst tavanının güncellenmesi gerekiyor. Kişi emekli olmak istiyorsa 4-5 ay sonra emekli olup daha yüksek kıdem tazminatı ödemesi alabilir.
KENDİ İSTEĞİYLE KIDEM TAZMİNATI ALMAK İSTEYEN BİR KİŞİ NEREYE BAŞVURMALI?
İlk önce işveren ile bu görüşülmelidir. Bunu işveren ödeyeceği için işveren rızasıyla beraber anlaşmalı olarak yapılmalıdır.”