Biri Türkiye’de Stellantis Grubu’nun Tofaş’a devredilmesi hakkında Rekabet Kurulu’ndan (RK) uzun süredir beklenen karar, diğeri ise 1 milyar dolarlık yatırım açıklayan Çinli BYD’ye verilecek teşvik belgesine ilişkin nihai sonuç.
GÜCÜ ELİNE ALACAK
Gazete Pencere’den Emre Özpeynirci’nin haberine göre, 2 karar da otomotiv pazarının seyri açısından çok kritik. Satış ve pazar payı olarak bakıldığında bu yılın ilk 7 ayı sonunda Tofaş’ın bünyesindeki Fiat, Alfa Romeo, Jeep, Maserati ve Ferrrari markalarının pazardan aldığı pay yüzde 13’e ulaşırken, Peugeot, Citroen, Opel ve DS’ten oluşan Stellantis’in (PSA) payı ise yüzde 16’yı buldu.
1 Mart 2023’ten bu yana beklenen Rekabet Kurulu’nun olumlu karar vermesi halinde, tüm markaların bünyesine katacak Tofaş’ın pazar payı bir anda yüzde 30’a ulaşacak. Hafif ticaride ise bu oran yüzde 40’ı aşıyor.
Bu da pazardaki dinamikleri belirlemek adına elinde büyük bir gücün oluşmasını sağlayacak. Ama atılan imzalara rağmen Rekabet Kurulu’nun 1.5 yıldır nihai kararı vermemesi, “Tofaş’a böylesine büyük bir pazar payı gücü verilmesi istenmiyor mu?” sorularını gündeme getirdi.
KARARIN GECİKMESİNDEKİ SEBEP
Yaklaşık 3 ay önce hem Tofaş hem de Stellantis cephesi, kulislerde nihai karara yakın olunduğunu söylese de, henüz Rekabet Kurulu’ndan olumlu veya olumsuz karar çıkmadı. Taraflar karar konusundan umutsuzluğa kapılmış durumda. Bu kararın gecikmesinde Koç Holding’in bünyesinde Ford Otosan’ın da olmasının, özellikle ticari araçta büyük güce ulaşmasının etkisi olduğu söyleniyor.
GÜMRÜK VERGİSİ OLMADAN ÜLKEYE GİRECEK
Çinli BYD’nin beklediği teşvik belgesi de pazardaki fiyat dengesi açısından büyük önem taşıyor. BYD’nin yapacağı 1 milyar dolarlık yatırıma karşılık, Resmi Gazete'de yayımlanan ve 5 Temmuz’da yürürlüğe giren Cumhurbaşkanı kararı uyarınca, yatırım teşvik belgesi kapsamında gümrük muafiyetinden yararlanarak gerçekleştirilen Çin menşeli oto ithalatı, uygulanan söz konusu ek mali yükümlülükten muaf olacak. Yani BYD teşvik belgesini alması halinde, Çin’den sıfır gümrükle elektrikli ve hibrit otomobil ithal edebilecek.
SADECE 1 MODEL ÖTV İNDİRİMİNE DAHİL OLUYOR
Ayrıca bu yatırım karşılığında, şarj edilebilir hibrit otomobillerin (PHEV) ÖTV’si yüzde 80’den 30’a indirildi ve bu kapsama şu an sadece BYD’nin Seal U modeli giriyor. Sonuç olarak teşvik belgesinin çıkması halinde, BYD ithal edeceği gümrüksüz elektrikli ve hibrit otomobillerle pazardaki fiyatları aşağı yönlü çekecek. Bu da rakiplerinin bu fiyat politikasına karşı yeni stratejiler belirlemesini sağlayacak. Çünkü BYD’nin 800-900 bin TL’ye 400-500 km menzile sahip elektrikli otomobil getirmesi, tüm dengeleri tüketici lehine bozacak.
Teşvik belgesinin çıkması için BYD tarafının zaman alanan bürokratik işlemleri tamamlamak için uğraştığı, belgeye ilişkin kararın bu ay netleşeceği söyleniyor.
HERKES FİYATINI MERAK EDİYORDU AMA…
Şarj edilebilir hibrit araçlar (PHEV) için yapılan ÖTV indiriminden şu an için tek yararlanan model olan BYD Seal U DM-i için ortada asılsız fiyatlar dolaşıyor. Ağustos sonu itibarıyla az sayıda araç gelse de ÖTV indirimiyle yüzde 30’luk dilime girecek modelin şu an fiyatı belli değil.
BYD Türkiye yetkilileri gümrük muafiyeti sunacak yatırım teşvik belgesinin çıkmasını bekliyorlar çünkü önce ÖTV indirimli fiyat, sonra da gümrük vergisiz fiyat açıklamak istemiyorlar. Bu yüzden teşvik belgesini bekleyip, hem ÖTV indirimli, hem de gümrük vergisiz tek bir fiyat oluşturmak istiyorlar.
YÜZ BİNLERCE LİRALIK İNDİRİM
Tabi ki fiyat tamamen üreticiden alacakları yeni fiyata da bağlı olacak. Ama Türkiye’de sübvansiyonlu 2.2 milyon TL’nin üstünde fiyatla satılan D-SUV sınıfındaki Seal U D-Mi modelinin bu teşviklerle 1.7 milyon TL’ye kadar inmesi muhtemel. Ama asıl önemli olan BYD’nin Türkiye’ye sadece yüzde 10 ÖTV ile ithal edeceği Dolphin veya Seagull gibi orta ve küçük segment elektrikli modelleri olacak. Bu modellerin fiyatı gümrük vergisi olmadan 800 bin TL’ye kadar inebilir. Yine aynı şekilde Türkiye’de satılan ama daha sonrası 20 servis açma zorunluluğu ve ek vergi nedeniyle ithalatı duran Atto 3 de, ülkeye 1 milyon TL bandında gelebilir.